1.Նկարագրել Հայաստանի Հանրապետության հողային ծածկը։
Հայաստանի Հանրապետության հողային ֆոնդը (այսինքն՝ տարածքը) կազմում
է 2974.3 հատ հեկտար: Ընդ որում՝ գյուղատնտեսական արտադրության համար
հնարավոր է օգտագործել ամբողջի 46.8%-ը: Քանի որ հայկական լեռնաշխարհը, այդ
թվում Հայաստանի Հանրապետությունը, տիպիկ լեռանային երկիր է, ունի խիստ
կտրտված մակերևույթ, տարածքի զգալի մասը լերկ ժայռեր են, այդ իսկ պատճառով գյուղատնտեսության համար պիտանի հողերը սահմանափակ են: Ներկայումս
հանրապետության հողային ֆոնդը կազմում է 1391 հազ հեկտար, որից մոտ
36%-ը կազմում են վարելահողերը, մոտ 4%-ը բազմամյա տնկարկներն են, մոտ 10%-ը
խոտհարկները:
Անտառային հողերը զբաղեցնում են 712 հազար հեկտարի տարածք 500-2400 մ բարձրության վրա, որը բնութագրվում է հումուսի զգալի բովանդակությամբ (4-11%): Ներկայացված է անտառային շագանակագույնով (133 հազար հա լանջերին 1800-2250 մ բարձրությամբ), շագանակագույն (500-1700 մ բարձրությամբ լեռնաշղթաների վրա 564 հազար հա, իսկ արեւի լանջերը, 2400 մ բարձրության վրա) , Փամբակա, Սյունիք) եւ Շրջանառի (15 հազար հեկտար Գուոգարկայի, Ախումի, Բարգուշ) հողերի լանջին:
Հանքարդյունաբերության եւ մարգագետնի հողերը զբաղեցնում են 629 հազար հեկտար տարածք 2200-4000 մ բարձրության վրա: Բաշխված լեռներում գրեթե ամբողջ Հայաստանում (բացառությամբ Շիրակի): Կոշտ մարգագետնի հողեր (346 հազար հա 2200-2600 մ) եւ մարգագետին-տափաստան (1800-2600 մ) 283 հազար բարձունքներ բաժանվում են ինքնին: Բնութագրվում է բարձր հումուսով (համապատասխանաբար `հանքարդյունաբերության եւ մարգագետնի-տափաստանային 13-20% եւ 8-13%):
2.Ի՞նչ գործոններով է պայմանավորված ՀՀ-ն հողային տիպերի բազմազանությունը:
Կիսաանապատային գորշ հողեը զբաղեցնում են հիմնականում Արարատյան գոգավորության ցածրադիր գոտու մինչև 1300 մ բարձրությունները։ Այս հեղերը հարուստ են կրով, մեծ մասամբ քարքարոտ են և փոշիացած։
Լեռնային սևահողերը մեզանում ամենատարածվածն են։ Դրանք հանրապետության գյուղատնտեսության գլխավոր հարստությունն են, տարածվում են 1300-1400 մ բարձրություննեերում։ Դրանց վերին շերտը լավ հումուսացված է։
Լեռնանտառային գորշ և դարչնագույն հողերը հիմնականում տարածված են հանրապետության հյուսիսարևելյան և հարավարևելյան լեռնալանջերի 900-2400մ բարձրություններում։ Այս հողերի զգալի մասը տափաստանացված է։ Այստեղ մշակւմ են հացահատիկային, բանջարաբոստանային բույսեր, պտղատու ծառեր։
Մարգագետնատափաստանային հողերը տարածվում են սևահողերից և լեռնանտառային հողերից բարձր՝ 2100-ից մինչև 2400-2500մ բարձրություններում։ Բարձր է հումուսի պարունակությունը 8-13%։ Այս հողերի ստորին մասն օգտագործվում է որպես խոտհարք, իսկ վերինը՝ արոտավայր։
Լեռնաշագանակագույն հողերը տարածվում են հանրապետության հյուսիս-արևելքում՝ մինչև 800մ, և հարավում՝ 1300-1700մ բարձրությոունների վրա։ Այս հողերը պիտանի են հացահատիկների մշակման, ծխախոտագործության և այգոգործության համար։
3.Առանձնացնել Հայաստանում՝ հողային ռեսուրսում առկա հիմնախնդիրները։
Հողերի պահպանման գլխավոր ուղղությունն էրոզիայի դեմ պայքարն է:
Էրոզիայի դեմ պայքարը բազմաբնույթ միջոցառումների համալիր է, որի նպատակն է
պաշտպանել հողի վերին՝ առավել բերրի շերտը տեղատարումից, վերականգնել և
բարելավվել հողատարածությունները:
Հայաստանի Հանրապետությունում մշակովի հողատարածքների
սակավության պատճառով յուրացվում են նաև մեծ թեքության լանջեր, կտրտված
ռելիեֆով, սելավավտանգ, ողողվող, ջրածածկման ենթակա հողամասեր, որի
հետևանքով ուժեղանում է հողերի դեգրադացիան և ինտենսիվանում են սողանքային
երևույթները: Արոտավայրերի ծանրաբեռնվածությունը, ճանապարհների
բացակայությունը՝ կապված վաղ գարնանն անասուններին լեռնային արոտները
բարձրացնելու հետ, բարելավման միջոցառումների գրեթե բացակայությունը,
անսիստեմ արածեցումը բերում է լանջերի խիստ թեքության պայմաններում
բուսածածկույթի նվազմանը և հողերի աստիճանաբար քայքայմանը:
4.Թվարկե՛ք և քարտեզի վրա պատկերեք ՀՀ-ն հողային տիպերի տարածման շրջանները։